چگونگی حضور زنان در حوزه عمومی در شهر مشهد

حوزه عمومی واژه ای نو در سپهر سیاسی به شمار می رود که از زمان عصر روشنگری مطرح گردید. دلیل اهمیت یافتن آن این است که امروزه، این حوزه به عنوان خاستگاه افکار عمومی بوده و بر حوزه سیاست اعمال نفوذ می کند. حوزه عمومی در غرب ابتدا در دربار پدید آمد و پس از انتقال قدرت از دربار به مردم، به جامعه منتقل گردید و حوزه عمومی سیاسی از بطن حوزه عمومی ادبی سر برآورد. روند شکل گیری، توسعه و تکامل حوزه عمومی در ایران متفاوت از غرب طی شده است. هر چند که در ابتدا، همزمان با پدید آمدن این حوزه در غرب، قهوه خانه های ایران در عصر صفوی پدیرای اقشار مختلف مردم بودند که در آن محیط به گفتگو، تعامل و نقد قدرت می پرداختند. با این حال ویژگی جامعه ایرانی شامل ساخت سیاسی (استبداد حاکم) ساخت اجتماعی (جامعه شبکه ای) ساخت اقتصادی ساخت فرهنگی (نظام مردسالار و بافت مذهبی) و حتی جغرافیای این سرزمین همه و همه باعث گردیدند تا حوزه عمومی در ایران مسیر دیگری را در پیش گیرد. در حوزه عمومی ایران تنها فضای موجود برای فعالیت زنان را دربار فراهم می کرد. هر چند که در زمان هرج و مرج-های سیاسی و آشوب های اجتماعی، زنان چارچوب و ساختار را شکسته و به صورت فعال در حوزه عمومی ظاهر می شدند. با این حال تحولات اجتماعی و انقلاب تکنولوژیکی و رسانه ای فضایی جدید را بوجود آورده که در آن حوزه عمومی ملی به حوزه عمومی جهانی تبدیل شده است. در این شرایط زنان با استفاده از رسانه های جدید چون اینترنت فراتر از ساختارها و محدودیت های سنتی اقدام به گفتگو و نقد قدرت در فضای مجازی می کنند. در این پایان نامه سعی شده است تا با استفاده از روش پیمایشی و طراحی پرسش نامه، چگونگی حضور زنان در شهر مشهد به عنوان بزرگ ترین کلان شهر مذهبی ایران مورد بررسی قرار گیرد. حضور زنان در حوزه عمومی تابع پارامترهای مختلفی است که مانند حلقه هایی متصل به یکدیگر وابسته بوده و بر هم تاثیرگذاشته و از هم تاثیر می پذیرند. از جمله می توان به ساخت مردسالار، بافت مذهبی، امنیت، تحصیلات، درآمد، شغل و ... اشاره کرد. پس از بررسی اطلاعات به دست آمده از تحقیق حاضر، چنین به نظر می رسد که حضور زنان در حوزه عمومی تابعی از ساخت مردسالار و بافت مذهبی حاکم بر شهر مشهد است.